5 CÁCH NHẬN BIẾT BÌNH ẮC QUY HỎNG VÀ CÁCH XỬ LÝ

Bình ắc quy hiện có tính ứng dụng phổ biến trong đời sống. Thế nhưng thực sự chúng là gì? Có chức năng gì? Cách nhận biết bình ắc quy hỏng như thế nào? Dưới đây là một số thông tin hữu ích mà nhiều người đang tìm kiếm.

1. Tổng quan về bình ắc quy

1.1 Bình ắc quy là gì?

Ắc quy (Còn gọi là acquy, ắc quy lưu điện, bình accu, bình ắc quy, ắc quy tích điện,…) là nguồn điện thứ cấp. Chúng hoạt động dựa vào quá trình biến đổi hóa năng thành điện năng để tiến hành tích trữ và cấp điện cho các thiết bị điện. Người dùng có thể sử dụng máy nạp ắc quy để tái sạc điện và sử dụng ắc quy nhiều lần trước khi thay thế.

1.2 Các loại bình ắc quy phổ biến

Trước khi tìm hiểu cách nhận biết bình ắc quy hỏng thì có những cách phân loại bình ắc quy như thế nào? Theo đó, có 2 cách phân loại là theo chất điện phân và theo thiết bị động cơ sử dụng ắc quy, cụ thể:

Phân loại theo chất điện phân bao gồm:

• Ắc quy kiềm: Sử dụng chất điện phân là kiềm.
• Ắc quy axit (ắc quy axit-chì): Sử dụng chất điện phân là axit. Trong đó có loại ắc quy axit hở khí và ắc quy axit kín khí. 
• Ắc quy pin Lithium: Sử dụng muối lithium trong dung môi hữu cơ làm chất điện phân.

Phân loại theo động cơ thiết bị sử dụng ắc quy:

• Ắc quy xe ô tô
• Ắc quy xe máy
• Ắc quy xe nâng
• Các loại ắc quy khác…

1.3 Cấu tạo và chức năng của bình ắc quy

Trước khi tìm hiểu cách nhận biết bình ắc quy hỏng thì người dùng cần nắm rõ cấu tạo của chúng. Với ắc quy, cấu tạo cơ bản bao gồm những bộ phận sau đây:

• Phía bên trong ắc quy có chia thành nhiều ngăn nhỏ, mỗi ngăn là các bản cực âm và bản cực dương được ngăn cách nhau bằng tấm chắn và giữa 2 bản cực được điền đầy bằng chất điện phân và được nối với nhau bằng thanh nối.
• Phía bên ngoài ắc quy được bọc vỏ, phía trên có hệ thống cọc bình sử dụng để nối ắc quy với tải ngoài hoặc nối các ắc quy với nhau. 
• Đối với các ắc quy hở thì phía trên bình sẽ có thêm nút thông hơi để giúp thoát khí trong bình ra môi trường ngoài được tốt nhất.

Với cấu tạo như trên thì chức năng chính của ắc quy là khởi động động cơ xe máy hay ô tô, xe nâng điện,… mà ắc quy còn cung cấp điện cho đèn, EFI (Hệ thống phun xăng), hệ thống đánh lửa và các thiết bị điện khác. Thêm vào đó, ắc quy còn đóng vai trò quan trọng, phục vụ như là hệ thống điện dự phòng cho bộ điều khiển và các hệ thống tín hiệu khác. Có thể nói chúng có nhiều chức năng, vai trò quan trọng nên được ứng dụng rộng rãi trong đời sống. Vì vậy, cần lưu ý cách nhận biết bình ắc quy hỏng để xử lý, bảo dưỡng hoặc thay mới chúng kịp thời.

2. Các hư hỏng thường gặp của bình ắc quy là gì?

Trước khi tìm hiểu cách nhận biết bình ắc quy hỏng thì cần nắm rõ lỗi hư hỏng mà chúng thường gặp phải. Bình ắc quy đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của nhiều thiết bị. Khi ắc quy bị hỏng sẽ gây nên ảnh hưởng nghiêm trọng đến các thiết bị chủ. Một số lỗi hỏng thường gặp ở bình ắc quy phổ biến hơn cả như sau:

• Giảm dung lượng 
• Cạn điện dịch
• Hiện tượng ngược cực
• Hiện tượng sunfat hóa
• Đoản mạch
• Nổ bình
• Vỏ bình ắc quy khởi động bị biến dạng, phù.
• Bình ắc quy sạc không vào điện.
• Ắc quy bị phân hoại
• …

Người dùng cần đặc biệt lưu ý nắm rõ những lỗi trên, thường xuyên kiểm tra, bảo dưỡng cũng như có cách nhận biết bình ắc quy hỏng để xử lý kịp thời. Đây là vấn đề quan trọng mà người dùng nên biết sớm.

3. Dấu hiệu nhận biết bình ắc quy bị hỏng

Cách nhận biết bình ắc quy hỏng thì trước tiên phải nắm rõ dấu hiệu của chúng, cụ thể:

3.1 Sạc bình nhanh đầy

Sạc bình đầy nhanh hơn rất nhiều thời gian quy định cũng chính là một trong những dấu hiệu nhận biết ắc quy hỏng. Đây cũng chính là một trong những cách nhận biết bình ắc quy hỏng khá đơn giản. Tương tự như các thiết bị điện tử, nếu thời gian sạc theo yêu cầu là 8-10 giờ nhưng chỉ trong 4 giờ đã sạc đầy thì chứng tỏ ắc quy đã bị chai và cần thay mới để đảm bảo hoạt động của động cơ.

3.2 Sạc bình lâu đầy

Ngược lại ở trường hợp phía trên là tình trạng sạc mãi không đầy. Trong trường hợp này có thể dây điện tiếp xúc với ắc quy kém hoặc bình ắc quy đã bị hư hỏng. Người sử dụng cần đặc biệt lưu ý. Quan sát dấu hiệu này cũng là cách nhận biết bình ắc quy hỏng khá chuẩn.

3.3 Cạn điện dịch

Đây vừa là dấu hiệu lại vừa là một trong những lỗi hư hỏng thường gặp đối với bình ắc quy. Nếu trong thời gian dài hoạt động, bình ắc quy có dấu hiệu cạn điện dịch thì người dùng cần lưu ý xử lý kịp thời, tránh những nguy hiểm có thể gặp phải khi tiếp tục sử dụng.

3.4 Cực ắc quy có hiện tượng bị ăn mòn

Cách nhận biết bình ắc quy hỏng – Khi cực ắc quy và kẹp dây điện quá chặt và chất điện dịch tràn ra bên ngoài chứng tỏ cực ắc quy đang bị ăn mòn. Đây cũng là một trong những lỗi cũng như dấu hiệu nhận biết ắc quy hỏng khá phổ biến. Trường hợp này, người dùng cần có cách xử lý chính xác.

3.5 Ắc quy bị nóng khi sạc

Nếu thấy bình ắc quy có hiện tượng nóng lên rất nhiều khi sạc thì hãy đặc biệt cẩn trọng. Lúc này ắc quy có thể bị phồng hoặc hư hại vô cùng nguy hiểm. Đây cũng là dấu hiệu khá dễ nhận biết mà bất cứ ai khi sử dụng ắc quy cũng nên lưu ý đặc biệt, tránh ảnh hưởng nghiêm trọng có thể xảy ra.

3.6 Thời gian vận hành bị rút ngắn

Đối với các thiết bị sử dụng ắc quy để vận hành sẽ có khoảng thời gian nhất định. Nếu thời gian vận hành của thiết bị giảm nhiều, rút ngắn thì chắc chắn ắc quy đã có vấn đề, xảy ra lỗi hoặc hư hỏng. Chính vì vậy, đây cũng là một trong những dấu hiệu hư hỏng của ắc quy và cũng là nếu chú ý quan sát thì chúng cũng được xem là cách nhận biết bình ắc quy hỏng rất chuẩn xác.

Đặc biệt, ngoài những dấu hiệu trên thì tình trạng ắc quy bị nổ là minh chứng rõ nhất cho mức độ hư hỏng của chúng. Trong trường hợp ắc quy phát nổ có thể gây ra những hệ quả khôn lường, nguy hiểm đến cả người, thiết bị chủ và hàng hoá.

3.7 Nhận biết bình ắc quy khô bị “chết” hoàn toàn

Ngoài những dấu hiệu chung như trên thì với trường hợp bình ắc quy khô khi bị hư hỏng hoàn toàn thì có những dấu hiệu nào? Cách nhận biết bình ắc quy hỏng ra sao? Dưới đây là dấu hiệu điển hình:

• Động cơ quay nhưng không nổ.
• Hôm nay động cơ khởi động được nhưng mai thì không.
• Động cơ không quay, không nổ, không đèn: Trường hợp này khi xoay chìa khoá mà động cơ không quay và đèn tín hiệu không sáng thì chứng tỏ bình ắc quy đang gặp vấn đề, cần kiểm tra kỹ xem chúng có vấn đề hay hư hỏng như thế nào.
• Khởi động lạnh khó: Nếu động cơ khó khởi động 3 lần/tuần thì đây chính là cách nhận biết bình ắc quy hỏng cần thay thế.
• Xe phải câu bình thường xuyên.

Đây là những dấu hiệu cơ bản, ngoài ra tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể cũng như thiết bị khác nhau mà những dấu hiệu hư hỏng của bình ắc quy có thể được biểu hiện khác biệt. Nhìn chung nếu có bất cứ vấn đề gì phát sinh thì người dùng cần kiểm tra kỹ càng để tránh những ảnh hưởng tiêu cực.

4. Cách nhận biết bình ắc quy hỏng chuẩn nhất

4.1 Quan sát và chẩn đoán hư hỏng thông qua dấu hiệu nhận biết

Đây là một trong những cách đơn giản nhất. Người dùng dựa vào những dấu hiệu bình ắc quy bị hỏng như: sạc quá nhanh đầy, sạc lâu đầy, giảm dung lượng,… để có thể chẩn đoán hư hỏng. Bên cạnh đó, tình trạng xe khởi động lâu, đèn không sáng, vỏ bình ắc quy bị phồng rộp hay biến dạng,… thì người dùng có thể xác định được hư hỏng của ắc quy. Cách này chỉ cần chú ý quan sát là có thể dễ dàng phát hiện lỗi hỏng và mức độ, từ đó có cách xử lý phù hợp.

4.2 Sử dụng đèn đo mạch

Việc sử dụng đèn đo mạch để kiểm tra tiếp xúc tại cực ắc quy chính là cách nhận biết bình ắc quy hỏng vừa đơn giản, nhanh chóng lại chính xác. Theo đó, người dùng cần kiểm tra các tấm điện cực chì nằm bên trong của bình ắc quy axit chì, nguồn điện cần được duy trì liên tục. 

Khi các tấm điện cực chì bị sunfat hóa dẫn tới tình trạng ắc quy không được sạc đầy, điều này sẽ khiến cho bình ắc quy bị giảm tuổi thọ và có thể phát sinh những lỗi gây ảnh hưởng đến quá trình hoạt động của thiết bị.

4.3 Dùng vôn kế đo điện áp

Cách nhận biết bình ắc quy hỏng này vô cùng chính xác và được thực hiện phổ biến. Với cách này, người dùng nên sạc đầy bình ắc quy, sau đó sử dụng vôn-kế đo chỉ giá trị khoảng 12,6V. Nếu bạn đọc được chỉ số vôn-kế khoảng 12,4 V thì lượng điện trong ắc quy mới đạt được 75%. Nếu muốn chính xác thì người dùng có thể kiểm tra và đọc lại.

Chỉ số điện áp ắc quy và tình trạng nạp sẽ được thể hiện cụ thể như sau:

• 12.68v . . . . . . . . . . 100%
• 12.45v . . . . . . . . . . 75%
• 12.24v . . . . . . . . . . 50%
• 12.06v . . . . . . . . . . 25%
• 11.89v . . . . . . . . . . 0%

4.4 Sử dụng đồng hồ điện tử

Một trong những cách nhận biết bình ắc quy hỏng cũng khá dễ dàng chính là việc sử dụng đồng hồ điện tử để kiểm tra ắc quy. Đây là cách không yêu cầu ắc quy phải nạp đầy để đảm bảo kết quả đo chính xác. Một số đồng hồ điện tử chuyên dụng đo mức độ dẫn điện của ắc quy để dự đoán tình trạng của ắc quy. Chúng gửi tín hiệu thông qua ắc quy để nhận biết diện tích tấm điện cực, thể tích là bao nhiêu và khả năng cấp điện ra sao. 

Trường hợp ắc quy có tuổi thọ cao, độ dẫn điện của nó bị sụt giảm, các khuyết tật của các tấm điện cực ắc quy như quá ngắn, hở ra ra hay các khuyết tật khác cũng ảnh hưởng đến độ dẫn điện của ắc quy. Vì vậy, kết quả đo sẽ giúp xác định chính xác tính trạng của ắc quy.

Một số loại đồng hồ điện tử nhất định cũng có tích hợp khả năng phân tích dòng khởi động của ắc quy. Theo đó, kết quả đo đồng hồ sẽ được sử dụng để tính toán tương đối tuổi thọ của ắc quy. Đây là cách nhận biết bình ắc quy hỏng được nhiều người áp dụng.

Bên cạnh đó, việc sử dụng đồng hồ này cũng có thể phân tích được tình trạng tiếp xúc của các điểm tiếp mát bằng cách đo cường độ dòng khởi động của ắc quy ở các cực. Có thể tiến hành lặp lại việc kiểm tra với một điểm tiếp mát trên máy hoặc đâu đó. Khi kết quả đo có sự sai lệch khoảng 25% ở cường độ dòng khởi động thì chứng tỏ điện cực tiếp mát không tốt. 

4.5 Thiết bị kiểm tra có trụ than hoạt tính

Để thực hiện cách nhận biết bình ắc quy hỏng này thì người dùng cần cần sạc đầy bình ắc quy để đạt được độ chính xác cao nhất. Cách tiến hành kiểm tra lượng dung dịch điện phân còn lại, nếu thấp quá thì cần bổ sung. Đồng thời, người dùng nên tiến hành sạc đầy và kiểm tra lại sau khi đảm bảo dung dịch đã được bổ sung đầy bình. Đây cũng chính là một trong những cách nhận biết bình ắc quy hỏng vừa đơn giản nhưng đảm bảo độ chính xác cao nên được nhiều người áp dụng.

5. Nguyên nhân và cách xử lý khi bình ắc quy bị hỏng

5.1 Nguyên nhân bình ắc quy bị hỏng

Bình ắc quy có thể bị hỏng do nhiều nguyên nhân, trong đó một số nguyên nhân điển hình phải kể đến như: 

• Cạn điện dịch
• Hiện tượng ngược cực
• Hiện tượng sunfat hóa
• Đoản mạch
• Nổ bình
• Ắc quy bị sạc quá mức
• Châm chất điện dịch không đủ
• Ắc quy bị tác động từ bên ngoài gây đổ vỡ,…
• Hệ thống điện trên thiết bị xe bị rò rỉ.
• Chất điện dịch bị nhiễm tạp chất.
• Cực ắc quy và kẹp dây điện bị siết quá chặt hoặc quá lỏng.
• Chất điện dịch bị tràn ra ngoài.
• Nhiệt độ môi trường xung quanh ắc quy quá cao do tác động từ động cơ thiết bị.
• ….

5.2 Cách xử lý khi bình ắc quy bị hỏng

Tuỳ thuộc vào nguyên nhân cũng như vấn đề hư hỏng của ắc quy mà người dùng sẽ có cách xử lý khác nhau. Sau khi thực hiện cách nhận biết bình ắc quy hỏng thì người dùng có thể xác định được vấn đề và có xử lý nhất định. Dưới đây là gợi ý một số cách khắc phục, xử lý theo các lỗi và nguyên nhân xuất phát điển hình:

• Trường hợp mức điện dịch quá thấp: Chỉ cần châm thêm nước cất và điều chỉnh mức điện dịch trong bình ắc quy đều cho các ngăn. Sau đó kiểm tra lại bộ sạc. Khi thực hiện cách nhận biết bình ắc quy hỏng thì cần lưu ý xử lý trong trường hợp này.
• Trường hợp ắc quy đề không nổ: Tương tự như trên, chỉ cần châm thêm nước cất và điều chỉnh mức điện dịch (nếu cần), sau đó sạc lại cho ắc quy với cường độ và thời gian phù hợp, cần kiểm tra hệ thống điện.
• Trường hợp tỷ trọng chất điện dịch cao hơn tiêu chuẩn: Cách xử lý là thay chất điện dịch khác có tỷ trọng theo tiêu chuẩn và canh chỉnh lại mức điện dịch. Sau đó, kiểm tra lại điện áp ắc quy và sạc lại bình nếu cần.
• Trường hợp cực ắc quy bị ăn mòn: Người dùng chỉ cần tháo kẹp, lau chùi cực ắc quy và siết lại kẹp dây điện. Tiếp đến điều chỉnh mức điện dịch bên trong bình ắc quy và kiểm tra nút có được siết chặt hay không.
• Cách nhận biết bình ắc quy hỏng – nếu vỏ bình ắc quy bị phù, biến dạng: Người dùng cần ngừng nạp ắc quy ngay kiểm tra thật kỹ. Chú ý, hãy luôn giữ nhiệt độ chất điện dịch dưới 45 độ C.
• Trong trường hợp ắc quy bị chảy thủng: Cần tiến hành tháo kẹp, lau chùi cực ắc quy rồi siết lại kẹp dây điện cho chắc chắn nhưng không quá chặt.

• Hãy chú ý tất cả những thao tác với bình ắc quy để đảm bảo an toàn cho bản thân. Trong một số trường hợp khi ắc quy “chết” hoặc hỏng hoàn toàn thì cần thay ắc quy mới.

  6. Một số thông tin bổ sung

  6.1 Bảo dưỡng bình ắc quy như thế nào?

  Bên cạnh việc tìm hiểu cách nhận biết bình ắc quy hỏng thì người dùng cũng nên chú ý đến bảo dưỡng ắc quy. Người dùng nên đặt thiết bị ở vị trí khô ráo, thoáng mát. Đặc biệt không tháo băng keo nhôm dán bên ngoài pin.

  Bên cạnh đó, lưu ý sạc bổ sung khi điện áp ắc quy thấp hơn 12.4V hoặc nồng độ axit thấp hơn 1.20v. Đồng thời, giữ nhiệt độ bình ở mức cân bằng, an toàn nhất. Thêm vào đó, người sử dụng nên tuân thủ thời gian định kỳ bảo dưỡng ắc quy để đảm bảo an toàn, khắc phục hỏng hóc, duy trì tuổi thọ cho chúng được tốt nhất.

  6.2 Hướng dẫn sạc bình ắc quy đúng cách, an toàn

  Ngoài thông tin cách nhận biết bình ắc quy hỏng thì người dùng nên thực hiện sạc ắc quy đúng cách. Điều này giúp giảm những lỗi phát sinh và duy trì độ bền, tuổi thọ cho bình ắc quy. Dưới đây là một số lưu ý sạc bình ắc quy an toàn:

  • Sử dụng đúng bộ sạc
  • Theo tác sạc đúng kỹ thuật: Người dùng đấu đúng đầu sạc vào ắc quy, cực âm của máy sạc đấu vào cực âm của ắc quy và tương tự cực dương của máy sạc đấu vào cực dương của ắc quy.
  • Chú ý kiểm tra cáp sạc và đầu nối phải luôn trong tình trạng hoạt động tốt nhất.
  • Kiểm tra mức điện phân trong bình.
  • Luôn đảm bảo nắp bình ắc quy được mở khi tiến hành sạc và trong quá trình sạc. 
  • Chỉ khi pin dưới 30% thì người sử dụng mới nên sạc và thời gian sạc kéo dài từ 8 – 12 tiếng. 
  • Chú ý thêm nước châm bình vào pin sau khi được sạc, tốt nhất là sau khi đã nguội. 

  Việc thao tác đúng giúp hạn chế phát sinh hư hỏng. Tuy nhiên, khi có dấu hiệu thì người dùng cần chú ý quan sát, kiểm tra và thực hiện các cách nhận biết bình ắc quy hỏng để sớm xử lý vấn đề.

   

  6.3 Lưu ý khi sử dụng bình ắc quy

  Khi sử dụng bình ắc quy cần lưu ý tránh xa khu vực có lửa. Bên cạnh đó, cần lưu ý nếu dùng ắc quy sử dụng chất điện phân là axit cần tránh xa. Nếu chẳng may bị dung dịch axit văng vào người, nhất là khu vực mắt hay da, mọi người cần dùng nước sạch xối lên liên tục và rửa lại nhiều lần. 

  Ắc quy cần được sử dụng đúng cách, bảo dưỡng và kiểm tra định kỳ liên tục. Nên thay thế nếu có những dấu hiệu hư hỏng nặng. Đồng thời để tránh xa tầm tay trẻ em. Thêm vào đó, hãy nắm vững cách nhận biết bình ắc quy hỏng để sớm phát hiện vấn đề và xử lý kịp thời.

• 

• 6.4 Lưu ý khi thay bình ắc quy mới

  Trường hợp thực hiện cách nhận biết bình ắc quy hỏng và xác định chúng cần thay mới thì hãy lưu ý:

  • Chọn loại bình ắc quy phù hợp
  • Chọn đúng kích thước ắc quy theo hướng dẫn sử dụng đính kèm theo xe.
  • Chú ý dung lượng bình ắc quy.
  • Thông số khởi động, điện áp, điện lực của ắc quy.

  Phía trên là những thông tin cơ bản về bình ắc quy cũng như hướng dẫn chi tiết cách nhận biết bình ắc quy hỏng. Trường hợp bình ắc quy được sử dụng cho xe nâng điện thì người dùng cần đặc biệt lưu ý sử dụng đúng cách, bảo dưỡng và thay mới định kỳ. Đồng thời chú ý cách sạc đúng cho xe nâng để đảm bảo xe hoạt động ổn định, bền bỉ và mạnh mẽ, hỗ trợ quá trình nâng đỡ và di chuyển hàng hóa được tốt nhất.

  Hy vọng với những thông tin chúng tôi cung cấp về cách nhận biết bình ắc quy hỏng sẽ hữu ích cho nhiều người. Nếu quý khách có nhu cầu mua xe nâng, vui lòng liên hệ Công ty Thiên Sơn. Đây là đại lý phân phối chính hãng và duy nhất hãng xe nâng HangCha số 1 Trung Quốc, cung cấp phụ tùng chính hãng, giá rẻ. Với chính sách bảo hành hậu mãi cùng giá luôn tốt nhất, dịch vụ chuyên nghiệp, Thiên Sơn được nhiều khách hàng lựa chọn.